عنصر روی (زینک) چیست؟

زینک zinc به لحاظ بیولوژیکی اهمیت فوق العاده ای برای گیاهان، جانوران و انسان ها دارد. روی یکی از فلزات گروه ۱۲ جدول تناوبی است.
زینک مسئول عملکردهای متعددی در بدن انسان است و به تحریک فعالیت ۱۰۰ آنزیم مختلف کمک می نماید.
برای تامین نیاز روزانه بدن از مزایای زینک،تنها مصرف مقدار کمی از این ماده کافی است.

میزان  مصرف استاندار زینک:

طبق تحقیقات مرکز تغذیه کشور آلمان ( DGE ) و امریکا ( RDA ) جهت پیشگیری ازمشکلات ناشی از کمبود روی، مصرف روزانه برای خانم ها 12 میلی گرم و برای آقایان15 میلی گرم توصیه شده است. لازم به ذکر است میزان مصرف زینک بستگی به شرایط بیمار و نظر پزشک معالج، ممکن است متفاوت باشد.

عوارض ناشی از کمبود زینک در بدن:

کمبود زینک در بدن موجب ایجاد بیماری های متعددی میشود. طبق آمار به دست آمده، کمبود زینک سبب میشود تا سالانه بیش از ۸۰،۰۰۰ کودک جان خود را از دست بدهند.

 از جمله عوارض ناشی از کمبود زینک می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• به تعویق انداختن بلوغ جنسی
• اسهال
• آسیبهای پوستی
• آسیب های چشم
• احساس بی حالی
• ریزش مو
• بهبود دیر زخم
• کاهش وزن  بی دلیل
• تجربه ناتوانی و هیپوگنادیسم در مردان( این مورد درزمان عدم ترشح و تولید تسترون به میزان کافی در بدن آقایان، رخ میدهد)

فواید مصرف زینک:

• سلامت وتقویت سیستم ایمنی و دفاعی بدن
• عملکرد صحیح هورمون های مردانه مانند(رشد سالم ارگان‌های تولیدمثل و تقویت عملکرد غده پروستات همچنین افزایش متابولیسم هورمون وتشکیل و تحرک مناسب اسپرم)
• موثر در بهوبد زخمها
• کمک به بهبود روند رشد کودکان
• ترکیب صحیح DNA
• درمان اسهال در اطفال و جلوگیری ازعود مجدد آن
• تاثیر بر حافظه و یادگیری
• کاهش طول درمان سرماخوردگی
• پیشگیری از پیر چشمی وابسته به سن
• کمک موثر در سلامت پوست،مو وناخن

منابع غذایی غنی زینک zinc:
• حبوبات
• آجیل ودانه ها مانند بادام زمینی، تخم هندوانه
• سبزیجات
• گوشت گاو و گوسفند
• شیر ولبنیات
• هسته نارنج
• شکلات تلخ
• خرچنگ و صدف

نکته مهم:

همانطور که در مقالات قبلی نیز تاکید شده است،اندازه گیری میزان مصرف روزانه زینک در مواد غذایی امکان پذیر نمی باشد.

بنابراین ما به شما توصیه میکنیم که در کنار مصرف مواد غنی از زینک، به صورت روزانه از مکمل غذایی استفاده کنید.
مکمل غذایی زینک نیز در اشکال مختلف وجود دارد. توجه داشت باشید، افراد سالم نباید روزانه بیش از میزان استاندارد تعیین شده، مکملهای زینک مصرف نمایند.

در این میان لازم است توجه داشته باشید مصرف بیش از اندازه زینک نیزمی تواند به همان میزان خطرناک باشد.
وجود مقادیر بیش از حد زینک در بدن،علائمی نظیر علائم ذیل به همراه دارد:

• حالت تهوع و استفراق
• عدم جذب مس در بدن
• بی اشتهایی
• درد در ناحیه شکم
• سردرد و گیجی
• اسهال
• تعرق زیاد
• افزایش ضربان قلب

بهترین زمان مصرف زینک zinc:

مناسبترین زمان توصیه شدت  برای  مصرف زینک، 1 ساعت قبل از غذا یا 2 ساعت بعد از غذا است. اما درصورت مشاهده هر گونه عارضه گوارشی مثل معد درد یا تهوع، همزمان با غذا میل فرمایید.

زینک و دیابت:

ازآنجایی که زینک برعملکرد انسولین تاثیر مستقیم دارد مصرف آن به  بیماران دیابتی نیز توصیه میشود.
میزان زینک در پانکراس افراد غیر دیابتی دو برابرافراد دیابتی است که این مطلب بر نقش زینک در تولید انسولین تاکید دارد.  مشاهده شده است که کمبود زینک در خون باعث کاهش انسولین خون) (هیپوانسولینیمیا ) می شود. کمبود زینک به صورت مزمن ودائمی آسیب بزرگی به سلول های بتا پانکراس که انسولین ترشح می کنند،زده و در سنین بالا، افراد دارای کمبود طولانی مدت زینک می توانند دچار دیابت نوع 2 شوند.
به طور کلی در بیماران دیابتی، دفع زینک اتفاق می افتد بنابراین کمبود آن در خون اکثر افراد مبتلا به دیابت ، دیده می شود. پس نتیجه میگیریم مصرف زینک برای افراد دیابتی، ضروری است.

همانطورکه در عوارض ناشی از کمبود زینک در ترمیم زخمها توضیح داده شد، فقر زینک به ویژه در دیابتی ها باعث ایجاد زخم های مزمن ورید پا میشود. مصرف زینک به این دسته از افراد کمک می کند تا سرعت ترمیم زخمهای دیابت و همچنین تقویت سیستم دفاعی و ایمنی بدن افزایش یابد.

منبع مقاله